دعا و مناجات با خداوند و تاثيرات شديده آن


موضوع تربيت بسيار وسيع و گسترده است و جنبه هاي سه گانه حيات را در بر مي گيرد . تربيت جسماني ، انساني و روحاني . در ميان اين سه نوع تربيت ، جنبه روحاني تربيت ،  بسيار مهم است  مانند دو نوع تربيت ديگر  ، با اين مزيت كه  هدف و جهت جامعه دو نوع تربيت ديگر مي باشد . باين معنا كه اين نوع تربيت چارچوب كلي و اساسي دو نوع تربيت ديگر را بنا مينهد و هدايت ميكند . اهميت اين نوع تربيت و رشد آن ،  براي آرامش و ارتقاي روح و روان انسان به كمالات عاليه و معنوي الهي  بر هيچ انسان آزاده و وارسته اي پوشيده نيست .

 در اين مقال ، سعي ميشود در خصوص چگونگي ايجاد اين نوع تربيت و اساس آن و يكي از راههاي وصول به آن كه ارتباط تمام با دعا و مناجات دارد ، مطالبي خدمت والدين گرامي ارائه گردد .


تربيت روحاني چگونه ايجاد مي شود و اساس آن چيست ؟

 اساس تربيت روحاني بايد قبل از تولد و سپس ، در محيط خانواده گذاشته شود . چنانچه خانواده معتقد ، و محيط مناسب نيز موجود باشد ، فرزندان آن خانواده نيز معتقد شده و تمسك به قوانين حيات روحاني جزء ارزش هاي وجودي آنها مي گردد . به عنوان مثال ، در خانواده اي كه به هنر موسيقي ، نقاشي و... ) اهميت داده ميشود و در مورد آن صحبت مي شود و نمونه آثار هنري در ان خانه موجود است فرزندان آن خانواده اگر چه ممكن است هنرمندي توانا نشوند ، ولي با هنر آشنا شده ، زيبايي آن را درك مي كنند . در زمينه تربيت روحاني هم چنين است . چنانچه جلوه هاي حيات روحاني مثل محبت ، عدالت ، امانت و ... در حيات روزانه يك خانواده متجلي باشد ، نونهالان نيز آن را باور داشته ، اين فضايل ملكه وجودشان مي شود .


يكي از مسووليتهاي والدين آنست كه به فرزندان خود عشق به خداوند و عشق به مظاهر الهيه ( پيامبران ) را بياموزند . يكي از راههاي تحقق اين منظور ، تلاوت دعا و مناجات و زيارت آثار و آيات الهي  و اجراي فرايض يوميه است .

خداوند منبع فيض و رحمت ، قدرت  و توانائي است .  عشق او سرچشمهء فضايل و كمالات است . وبراي بدست آوردن فضيلتها و كمالات  روحاني و انساني بايد عشق خدا را تحصيل كرد  . يكي از راههايي كه اين عشق حاصل ميشود سخن گفتن با خدا و ابراز مهر و صميمت با او و ارتباط هميشگي با او ست و اين سخن گفتن  و ارتباط با خدا از طريق دعا و خواندن آيات الهي كه توسط فرستادگان او به انسانها عطا شده است ، صورت مي گيرد . 

اين استمداد و طلب تاييد بايد به صورت مستمر و روزانه انجام گيرد . براي انجام اين منظور مي توان از نيروي عادت بهره گرفت . عادات مختلفه  چه در زمينهء روحاني ( ارتباط با خدا ، عشق به انسانها  و... )  و چه در زمينه جسماني ( نظافت  و بهداشت جسم ، نحوه صحيح غذا خوردن و ... )   مي تواند براي فرد فوائدي داشته باشد و استعداد و قابليت فرد براي انجام كار و عملي به طور مكرر و مداوم به حدي كه آن عمل طبيعت ثانويه وي شود ،  يكي از عوامل موثر در پيشرفتهاي اوست . آسانترين و بهترين موقع براي ايجاد عادت در شخص طبعا دوران كودكي  است . اگر كودكان  به خواندن دعا  و راز و نياز با خداوند   عادت كنند ،  حلاوت آن را درك نمايند و عشق به خداوند و مظاهر الهيه را دريابند ،  در تمام عمر از آن منبع لايزال الهي نصيب برده سعادت دو جهان نصيب شان خواهد شد . در اين جهت ، والدين عزيز مي توانند در زمينه هاي ذيل براي كودك دلبندشان تلاش كنند :

 -  ايجاد شوق و رغبت خواندن دعا و مناجات  در قلوب اطفال
- روشن كردن مفهوم دعا و مناجات براي آنها
- عامل بودن به حيات روحاني و انجام فرائض يوميه
- همراهي با فرزندان در زمان تلاوت دعا و مناجات
- تشويق ايشان به حفظ آيات الهي و پرهيز از تندي و شدت عمل در مورد كودكان
 جهت تلاوت ادعيه و مناجاتها موارديست كه مي تواند والدين عزيز را ياري نمايد .


در خصوص مشاهده اثرات تلاوت دعا و مناجات در اطفال ، ممكن است بلافاصله و بزودي زود ، تاثيرات را ملاحظه ننمود . اما بايد مطمئن بود كه به فرموده حق يقينا آنان در فردائي ديگر مشمول فضل و رحمت الهي قرار خواهند گرفت و به تدريج حياتشان را از طراوت و لطافت و شور و انجذاب  ناشي از دعا و مناجات تقليب خواهد شد . دعا مانند باران است و قلب كودكان مثل گياه ، با ريزش باران رحمت بر نهال قلب كودك بتدريج اين نهال رشد مينمايد و به عظمت و شكوه واصل ميشود .

فرزندان به ظاهر كوچك امروز ، مردان و زنان بزرگ آينده اند كه عهده دار مسووليتهاي عظيمي خواهند بود . بايد امروز چنان تربيت شوند و با قواي روحاني تجهيز گردند كه بتوانند در مسير تكامل روحاني خود عهده دار خدمات مهمه اي در  جامعه بشري گردند .

آيا اگر امروز نتوانيم عادت تلاوت دعا و مناجات را در فرزندان خود ايجاد كنيم ، در آينده كه به جوانان و نوجواناني تبديل مي شوند كه طبيعتا تحت تاثير محيط اطراف قرار گرفته و آئينه قلبشان از غبار دنياي فاني آلوده مي شود  ، ميتوان اين عادت را به راحتي در آنها ايجاد نمود ؟ علي الخصوص كه در دوران بلوغ شرعي  موظف به انجام فرائض يوميه از قبيل اداي نماز ، تلاوت آيات الهي در صبح و شام و.... مي باشند .


آيا اگر امروز فرزندان ما نياموزند كه پناهگاهي امن تر از دامان آستان الهي در اين جهان خاكي وجود ندارد ، چگونه مي توانند در فرداهاي سخت و پر تلاطم زندگي آرامش خاطر و آسودگي خيال داشته باشند و بدون توكل و پشت گرمي به تاييدات الهي مشكلات را پشت سر گذارند ؟ پس ، هنوز راه درازي براي رشد روحاني و تكامل روحاني خود و اطفال نازنين وجود دارد و طي اين سبيل مقدس و خطير جز به مدد و  كمك  خداوند سلطان مهر و محبت امكان پذير نخواهد بود .

نگارش: فیروزه کیهانی


  براي مطالعه بيشتر مي توان به كتابهاي ذيل رجوع كرد :

مجموعه نصوص در باره تربيت بهايي گرد آوري معهد اعلي

مجموعه مقالات تربيتي جناب علي اكبر فروتن

نوارهاي صوتي مقام انسان ، دكتر ايرج ايمن

والدين بدانند  ، اثر مارگارت  روه

نگاهي بر تعليم و تربيت در آثار بهايي