برای خانواده ها

« آموزش از طريق عشق و محبت»

براي پدرها و مادرها اغلب اين سئوال مطرح است كه چه كاري بايد انجام داد؟ فرزندانمان در كنار مراقبت و پرورش به چه چيزهاي ديگري نياز دارند؟

در اين  مقاله تا حد ممكن به اين سئوالات پاسخ داده خواهد شد.

موفقيت آينده كودك به تربيت و آموزش اوليه او بستگي دارد و والدين مسئول تربيت فرزندانشان براي زندگي هستند.

امروزه والدين حتي بيشتر از زمانهاي قديم خودشان نيازمند آموزش مي‌باشند تا با چگونگي پرورش شايسته فرزندانشان آشنا شوند. آيا آموزش شامل مراحل و نظرات مفيدي است كه مي‌تواند رشد مثبت فيزيكي، هوشي و عاطفي را در خردسالان ترقي و توسعه دهد. اصل جامع و كلي اين است كه تربيت واقعي با يك كلمه كه همان عشق است آغاز مي‌گردد، عشق و نشانه‌هاي مربوط به آن آنقدر با اهميت است كه بدون آنها يادگيري ارزشهاي واقعي براي كودك در حدي بسيار پائين صورت مي‌گيرد.

محبت نقش اساسي در زندگي كودك دارد در واقع به دليل وجود محبت است كه قوّه درك در كودك رشد مي‌نمايد و به دليل همين عشق و محبت در خانواده است كه كودك رشد مي‌كند و به بلوغ شايسته‌اي مي‌رسد.

در يك محيط گرم و مطمئن است كه كودك پيشرفت مي‌كند و در بازوان مادر و آغوش پدر است كه احساس امنيت مي‌كند. والدين براي او در حكم همه دنيا هستند. آنها تمامي نيازهاي كودك را برآورده مي‌كنند چاره‌ساز همه ناراحتي‌ها و برآورنده همه خواسته‌هاي او هستند. او را در مقابل ترسها آرامش مي‌دهند و كودك احساس امنيت را در بودن با آنها دارد.

در عالم كودك والدين در حكم خالق او، حافظ او و منبع عشق او محسوب مي‌شوند.

در يك محيط خانوادگي با محبت است كه كودكان از طريق اعتماد تشريك مساعي و وحدت بيشترين يادگيري را كسب مي‌كنند. نقش محبت به خصوص هنگام برقراري ارتباط از اهميّت و واقعيت بيشتري برخوردار مي‌گردد.

آموزش در مورد برقراري ارتباط:

كودك آشكارا مي‌آموزد كه به والدينش اعتماد كند، هر كلمه‌اي كه والدين مي‌گويند براي او حكم واقعيت را دارد و هيچ دليلي براي سئوال كردن او وجود ندارد اگرچه هنوز هم قدرت انجام اينكار را ندارد. صداي آنها به كودك احساس آرامش مي‌بخشد و او توسّط والدينش احاطه شده و صداي گفتارشان را مي‌فهمد.

آيا تا به حال متوجّه اين مسئله شده‌ايد؟ بلي گفتارتان توسّط فرزندتان مشاهده و ثبت مي‌شود. او هنوز معاني اكثريت لغات را نمي‌داند ولي به سرعت در حال يادگيري نحوه صرف لغاتي است كه شما در گفته‌هاي معين به كار مي‌بريد.

او كلمات را ضبط مي‌كند و در وجودش به آهنگ صداي والدين پاسخ مي‌دهد. اينكه كلمات بيان شده شادي، اميدواري، تشويق، نااميدي، غم يا خشم است، فرقي نمي‌كند. هرچه مي‌خواهد باشد او آنها را مشاهده مي‌كند و آنها جزئي از وجود او مي‌شوند.

گوشهاي تيز او در حال گرفتن زيبائي‌هاي زمان با آهنگ و بعد عاطفي آن مي‌باشند. شما به او روشي را مي‌آموزيد كه به وسيلة آن فكر كند و عقايدش را بيان نمايد.

محدوده وسيعي از لغات:

گفتار شما چگونه است؟ آيا به طور صحيح ادا مي‌شود؟ اگر اينطور نيست فرزند شما هم قادر به تكلم صحيح نخواهد بود مگر اينكه شما در وهله اوّل كوشش آگاهانه‌اي در جهت تصحيح گفتار خودتان به خرج دهيد.

كودك بايد در معرض محدوده وسيعي از كلمات قرار بگيرد، چگونه؟

ابتدا به طور ساده به وسيله صحبت كردن با بچه در هنگامي كه با او هستيد . البته فقط صحبت آنهم به طور طبيعي، معمولي و مستمر.

در مقابل كودك ابراز احساسات نشان دهيد و به او بگوئيد كه چقدر او را دوست مي‌داريد، او را غالباً در آغوش بگيريد و به او فرصت دهيد كه به خوب بودن خود پي‌ببرد. هنگاميكه به سراغ كار خودتان  مي‌رويد به او توضيح دهيد كه در حال انجام چه كاري هستيد و به خاطر داشته باشيد كه او اعمال شما را نظاره مي‌كند، از يك صداي كاملاً گرم و ملايم استفاده كنيد، رابطه دوستانه‌اي با او برقرار كنيد. اما در عين حال حق برتري خودتان را در محبّت، راهنمائي و نصيحت حفظ نمائيد، با او صحبت كنيد اما نه پائين‌تر از سطح خودش.

ارتباط خود را در طول روز با كودك حفظ نمائيد، دربارة همه چيز صحبت كنيد و ارتباط خودتان را صرفاً به اصلاح گفتار كودك محدود ننمائيد.

حالت اصلاح‌گري صرف مطمئناً به ارتباط شما با فرزندتان صدمه خواهد زد، اما اين فكر را هم نكنيد كه او هرگز نياز به تصحيح و تأديب ندارد، هرموقع احساس كرديد كه نياز به اصلاح است بايد او را تأديب و هدايت كرد و اينكار را نيز جدي انجام دهيد تا مؤثر واقع شود.

امّا به جز اينها شما مسائل ديگري هم در ارتباط با كودكان خواهيد داشت. به طوري كه تأديب جزء قابل قبولي از مجموعه ارتباطات شما با كودك خواهد شد.

او به زودي خواهد آموخت كه تأديب طبيعي است و جزء مورد نياز زندگي است. البته تأديب نبايد به صورت دلسرد كننده يا تحقير آميز يا همراه با احساس بيچارگي باشد كه ترس و رفتار اجتنابي را در كودك بوجود بياورد. اين خيلي مهم است كه مراقب طرز تلقي هاي فرزندتان باشيد كه چيزهاي ديگر همه به آن بستگي دارد. رفتار او بايد در جهت فرمانبرداري و احساس مسئوليت مثبت رشد كند وگرنه شما سالهاي سختي را در پيش‌رو خواهيد داشت.

عدم احساس مسئوليت كودك را به طرف سركشي سوق مي دهد و اين تمرّد و نافرماني با افزايش سن او تشديد مي‌گردد.

به كودكانتان گوش كردن را ياد بدهيد:

آموزش گوش كردن:

مگر گوش كردن پديده‌اي كم و بيش خودكار نيست؟ مگر صداها و اصوات در اطراف ما نيستند؟ بله ما در محاصرة اصوات هستيم، آنها همه جا را در برمي‌گيرند، همه صداهاي داخل و بيرون اتاق، ما آنها را مي‌شنويم و به وجود آنها عادت مي‌كنيم. شنيدن (Hearing) كم و بيش غير ارادي است اما گوش دادن (listening) برخلاف شنيدن صرف، يك مهارت است. گوش دادن يك عمل ارادي است كه لازمه‌اش توجّه آگاهانه و هشيارانه فرد مي‌باشد، امري است ضروري كه ياد گرفته مي‌شود و به عبارت ديگر اكتسابي است و شما بايد مطمئن باشيد كه اين مهارت در كودك شما در حال رشد است.

براي كسب آموزش مطلوب او بايد از شنوائي خوبي بهره‌مند باشد و نسبت به شنيده‌هايش توجّه و دقّت داشته باشد، او بايد بتواند تشخيص دهد كه چه كاري در حال انجام است سپس بدان واكنش نشان بدهد و پاسخي مناسب دهد.

كودكتان را طوري پرورش دهيد تا نسبت به صداها هشيار باشد. كودك را عادت ندهيد كه صرفاً دستورات را تكرار كند گرچه شما بايد درك كنيد كه گاهي اوقات به دلايل معتبر و صحيح و بسته به عمل كودك بايد اينكار را انجام دهيد.

اغلب بعد از اينكه دستوري به كودك داديد بايد آنرا دوباره و به طور ساده‌تر نيز بيان كنيد، به جاي اينكه پي در پي به او دستورهاي مختلف بدهيد به او به جاي اينكه چندين بار مرتب كارهائي را بگوئيد كه انجام دهد به او فرصت دهيد كه دستور اوّل را به انجام برساند اين فرصت بسيار خوبي براي او محسوب مي شود.

ديدن صداها:

به فرزندتان كمك كنيد كه صداها را ببيند، به او امكان دهيد كه به لبهاي شما هنگام توليد صدا دقّت كند. مثلاً صداي «ب» را توليد كنيد و همينطور صداهاي «پ»، «ت»، «س» و «ك» كه در عين توليد اين صداها، خروج هوا از دهان براي كودك سرگرم كننده نيز هست.

كودك را ترغيب كنيد كه وقتي شما چنين صداهائي را توليد مي كنيد، دستش را جلوي دهان شما بگذارد. كمي كه كودك بزرگتر شد، مي توانيد از بازي كردن با صداها استفاده كنيد، به اشياء منزل كه با صداهاي مختلف شروع مي‌شوند اشاره كنيد و اين كار را با صداهاي گوناگون انجام دهيد.

دستوراتي را به صورت درگوشي به او بگوئيد و او را وادار نمائيد كه آنها را انجام دهد كه در عين حال اينكار باعث سرگرمي او هم مي‌شود. او را واداريد چشمهايش را ببندد و سپس از او بپرسيد كه چه صدائي شنيده است، او را تمرين دهيد كه صداهاي مختلف را تشخيص دهد مثل: بازشدن در، گذاشتن درپوش ديگ بر روي آن، آلت موسيقي، صداي خراشيده شدن يك سطح، بازكردن پنجره، كوبيدن پا، دست زدن، مچاله كردن كاغذ، صداي برخورد ضربات توپ و زمين و ....

اطاعت از دستورات:

تمرينات كلامي را برحسب سن كودك مي توان افزايش داد، آموزش را به صورت قدم به قدم شروع كنيد، كودك را واداريد به ترتيبي مانند زير دستوراتتان را انجام دهد.

نصف اتاق را طي كند، به طرف راست بچرخد، روي صندلي قرمز بنشيند پاهايش را به زمين بكوبد، دستهايش را خم كند و هنگاميكه مشغول بازي كردن در خارج منزل است لي‌لي كردن و پريدن نيز به اين قبيل سرگرميها اضافه مي‌شود، اين بازيها را مي‌توان با مسئوليتهاي خانگي متنوع‌تر ساخت.

طول اتاق را سينه‌خيز طي كند، دو تكه كاغذ متصل به يك رشته نخ را بردارد به آرامي و بادقّت عقب برود به طرف سطل زباله، آنها را با دست راستت در سطل بينداز» و.....

همچنين بسياري از فعاليتهائي كه مناسب با احتياجات خانوادگي‌تان است را مي توانيد به اين دستورات اضافه نمائيد.

به كودكتان بگوئيد كه شرح دهد چگونه از آشپزخانه به اتاق خوابش مي‌رود يا از حياط اصلي به حياط خلوت يا حياط پشت‌ خانه مي‌رود يا از خانه به مدرسه مي‌رود.

4 ، 5 كار مختلف انجام دهيد. سپس به كودكتان بگوئيد كه به طور مرتب كارهائي كه شما انجام داده‌ايد بشمارد. البته اين بازي‌ها نبايد به صورت تشريفاتي و خشك صورت گيرد. بهتر است توجّه داشته باشيد كه از كودك بيشتر از حد متناسب با سنش انتظار دقّت و توجّه كردن نداشته باشيد و همواره از يك قضاوت صميمانه توأم با محبت استفاده كنيد.

براي توجّه بيشتر لذّت ببرد. لازم است وقتي كودك مشغول بازي كردن است هم به او توجّه داشته باشيد و به او گوش بدهيد. امّا اين امر نبايد به طور تصنعي و نمايشي باشد، اطاعت از دستور يك روند يادگيري است كه شامل گوش‌دادن و پاسخ دادن مي باشد كه به سادگي شروع مي‌شود و پس از آن اگر با دقّت پرورش داده شود، به طرف كسب يك خوي گرانبهاء سوق داده خواهد شد.

ترجمه مقاله: Educating with "Love"

از مجله: The "Good news" at the word tomorrow jan