ورود کاربر

جملات تربیتی

هر طفلي بايد به تربيت الهي تربيت شود تا مجمع اخلاق حميده گردد.

بهترین زمان آغاز تربیت

نگارش : شبستان
در تعريف تربيت آمده: " تربيت همانا كشاندن آدمي است به سوي ارزشهاي والاي انساني ، چنانچه آن ارزشها را بفهمد ، بپذيرد، دوست بدارد و به كار آورد."(نگاهي به فلسفه آموزش و پرورش ص 19)
ارزشهايي همچون عشق و محبت به جميع موجودات عالم ،عشق به خدا، فداكاري و ايثار، عدالت، راستي و حقيقت پرستي، علم، شرافت ، اخلاص و بسياري از ارزشهاي ديگر بايد هدف تربيت باشد و در اين تعريف ،تربيت حقيقي انساني، تكيه بر فهميدن ،پذيرفتن و آنگاه گرويدن آزادانه دارد.
مقدمات و پيش زمينه تربيت
منشاء اخلاق در بين نوع انسان چند قسم است : 1 - اخلاق فطري 2 – اخلاق ارثي 3- اخلاق اكتسابي
• اخلاق فطري ، همان قابليات و استعدادهايي است كه از جانب خدا به انسان عطا شده و او را از نوع حيوان متمايز مي سازد . همه كودكان از اين قابلیات  و استعدادها بهره مند هستند و اين نوع اخلاق ، خير محض است و شر در آن راه ندارد.
• اخلاق ارثي، اخلاقي است كه كودك آن را از طريق والدين خود و بواسطه ژنتيك به ارث مي برد. مثلا برخي كودكان به ضعف عصب مبتلي و بي صبر و تحمل و بي ثبات و عجول هستند و اين ضعف را از والدين خود به ارث برده اند و بر عكس، برخي اطفال قوي و جسورند. اثر توارث بر رفتار، از جمله مواردي است كه در سالهاي اخير، متخصصان و محققان، توجه زيادي به آن كرده اند. براي مثال" در تحقيقاتي كه كاگان و همكارانش به مدت 8 سال روي 41 كودك انجام دادند ،كشف كردند كه بين 10 تا 15 درصد اين كودكان ظاهرا آمادگي زيستي براي ترس شديد از اشخاص و رويدادها و اشياء دارند و در تحقيقات ديگر كشف شد كه والدين كمرو معمولا كودكان كمرو بوجود مي آورند و اين كمرويي حتي اگر آنها از طرف والدين كاملا اجتماعي به فرزند خواندگي پذيرفته شوند، همچنان باقي مي ماند. علاوه بر آن محققان، بسياري صفات ديگر را نيز كشف كرده اند كه با توارث رابطه دارد مثل تمايل به رهبري ، سنت گرايي( حدود 60 درصد با وراثت مرتبط است) ، واكنش در مقابل استرس ،تمركز، بيگانگي(حدود 55 درصد) احتياط ، پرخاشگري(حدود 50 درصد) " (روانشناسي رشد جيمز دبليو و ديگران ص 58 )
بدين جهت سلامت ژنتيكي پدر و مادر براي داشتن فرزنداني سالم، چه از نظر جسماني و چه از نظر اخلاقي، از جمله اموري است كه قبل از تصميم به بچه دار شدن و حتي پيش از آن، يعني قبل از ازدواج نيز بايد مورد توجه دختر و پسرباشد زيرا چه بسيار رفتارهاي كودك كه مي تواند تحت تاثير اين عامل قرار گيرد.
• اخلاق اكتسابي، اخلاقي است كه از طريق تربيت حاصل مي شود و تاثير بسيار عظيمي دارد. چنانچه نوزاد نادان بواسطه تربيت، دانا مي شود ؛كودك ترسو بواسطه تربيت، ترسش به شجاعت مبدل مي شود؛ بواسطه تربيت ، كودك به همنوعان خود عشق مي ورزد ، عدالت پرور ،كمال طلب و مسئوليت پذير مي شود و يا بالعكس پرخاشگر و خودخواه و بي مسئوليت و بد كردار مي گردد.
كودك اين نوع اخلاق را در قدم اول از پدر و مادر و در محيط خانه و خانواده خود مي آموزد زيرا آنان اول مربي و الگوي رفتاري كودكان خود هستند. رفتارهاي پدر و مادر، تاثير عظيمي بر نحوه رفتارهاي كودك مي گذارد. كودك از همان اوان تولد و شير خواري ناظر به رفتارهاي مادر و پدر خويش است ، چشم به آنها دوخته و تمام حواس خود را بر آنها متمركز مي سازد ، هر كلام و هر حركت و هر اشاره و هر كار كوچكي كه پدر و مادر انجام مي دهند را از آنان مي آموزد و نگرشها و احساسات والدين را جذب مي كند. دختر بچه سه ساله همانگونه با عروسكش صحبت مي كند كه مادرش با او حرف ميزند. پسر بچه چهار ساله همان اخلاق و ژست هاي پدرش را تقليد مي كند. قسمت مهمي از اخلاق خوب يا بد كودك و معايب و محاسن آينده او ، نتيجه رفتار پدر و مادر است . مادر و پدر براي كودك سرمشق زنده اي هستند از آنچه كه او بايد بخواهد و بايد بشود ، اگر والدين خواندن را دوست داشته باشند ،كودكان نيز خواندن و مطالعه را دوست خواهند داشت . اگر والدين با هم و با كودك ملايم و مودب باشند ،كودكان نيز ادب و ملايمت را خواهند آموخت لذا مسئوليت پدر و مادر نسبت به كودك، بسيار بزرگ است . مقدمه تربيت كودكان، با تكامل رفتار و احساسات خاص والدين آغاز مي شود به عبارت ديگر تربيت مادر و پدر بايد قبل از تربيت كودك مورد توجه باشد. براي تربيت صحيح كودك ، پدر و مادر بايد آمادگي اين كار را داشته باشند ؛ از يك جهت، روشهاي تربيت و رفتار با كودك را بياموزند و از جهت ديگر ، مراقبت و محبت مورد نياز كودك را از او دريغ نكنند؛ بايد به قدر كافي بر خود و رفتارهاي خود مسلط باشند . والديني كه پرخاشگرند و خودخواه ، چگونه قادرند به كودكان خود، عشق به همنوع را بياموزند . سلامت روحاني و اخلاقي زن و مرد در تربيت فرزنداني صالح و داراي سلامت اخلاقي ، نقشي موثر دارد و مقدمه تربيت كودكان و گرايش آنها به سوي اين ارزشها ي والاي انساني محسوب مي گردد .
مرحله جنيني
با نفوذ اسپرم در تخمك ، نطفه اي تشكيل مي گردد كه داراي حيات و روح انساني است . نطفه در شروع زندگي، تنها يك سلول است كه با چشم غير مسلح ديده نمي شود اما بعد از 9 ماه به موجودي تبديل مي شود كه حدود 3 كيلو گرم وزن دارد و از 200 ميليارد سلول تشكيل شده و سه مرحله را پشت سر گذاشته است . مرحله نطفه كه تا پايان هفته دوم طول مي كشد ، مرحله شبهه جنيني كه از هفته دوم تا هشتم ادامه دارد و مرحله جنيني كه از نهمين هفته بارداري شروع و با زايمان پايان مي يابد.
امروزه به تجربه ثابت شده است كه كودك در مرحله شبهه جنيني و جنيني تحت تاثير رويدادهايي است كه براي مادر اتفاق مي افتد . شرايط جسماني مادر و آنچه مي خورد، بر روي كودك اثر مي گذارد . "امروزه مطالعات نشان داده، كودكان 4 ساله اي كه مادران آنها در دوران بارداري الكل مي نوشيدند به نسبت كودكان هم سن خود ،از نظر ضريب هوشي 5 نمره كمتر نشان مي دهند و حتي تغذيه خوب و مراقبت هاي اختصاصي پس از تولد هم نمي تواند اين عقب ماندگي و آسيب هاي مغزي آنها را از بين ببرد . "(روانشناسي رشد جيمز دبليو ص 70)
همچنين شرايط روحي مادر، حتي طرز تلقي او از جنيني كه در رحم دارد(كودك ناخواسته) نيز از عوامل تاثير گذار بر رفتارهاي آتي كودكان بعد از تولد است . " حالتهاي هيجاني مادر از قييل خشم ،ترس و اضطراب مي تواند در عكس العمل ها و رشد جنين تاثير بگذارد  هورمونهايي كه بواسطه اين هيجانات در خون مادر ترشح مي شود ، از طريق جفت وارد بدن جنين شده و حركات بدني جنين را افزايش مي دهد كه نتايج بدي را روي نوزاد خواهد داشت . بررسي ها نشان داده هر چه مدت اين تحريكات در مادر بيشتر باشد، جنين نيز به حركات بدني و فعاليت غير عادي خود ادامه مي دهد. فشارهاي عاطفي مختلف كه مادر ممكن است با آن مواجه شود مثل حوادث زندگي ،مشكلات و بدبختيها و حتي طرز تلقي مادر از حاملگي خود و اينكه كودك نا خواسته باشد، در زندگي نوزاد موثر است . اين قبيل نوزادان كه از مادران غمگين ،هيجان زده يا عصبي متولد مي شوند احتمالا بي قرار و داراي دشواري هاي رفتاري و نيز مشكلاتي از قبيل بي نظمي در خواب و خوراك و اختلالات دستگاه گوارش هستند و برعكس، اگر مادران در دوران بارداري از نظر روحي در آرامش باشند ،كودك آنها از سلامت رواني بهتري در آينده برخوردار خواهد بود" . (روانشناسي رشد 1 ص 172)
همچنين به تجربه ثابت شده ، صداهايي كه جنين در دوران بارداري، در رحم مادر مي شنود تاثير زيادي بر رفتارهاي آتي او مي گذارد . بر اثر تحقيقات و آزمايشات به عمل آمده توسط محققان، به هنگام تولد ، دستگاه شنوايي كودك بطور قابل ملاحظه اي رشد يافته است . اين تحقيقات و مطالعات نشان داده كه جنين انسان مي تواند سه ماه پيش از تولد، صداهايي را بشنود و به همين خاطر است كه به هنگام تولد، تعدادي از صداها از جمله صداي مادر براي نوزادان آشنا خواهد بود."(روانشناسي رشد جيمز دبليو ص 106)
بدين علت گفتگوي مادر با كودك خود در دوران بارداري ، استفاده ار موسيقي هاي ملايم و نيز خواندن دعا براي جنين مي تواند از عوامل موثر بر تربيت كودك در سالهاي بعد از تولد او محسوب گردد و بر اين اساس مي توان گفت دوران جنيني نيز بخاطر همين تاثيراتي كه جنين در رحم مادر از محيط مي پذيرد ، دوران مهمي از نظر تربيت محسوب مي گردد كه بايد مورد توجه قرار گيرد. زيرا جنيني كه در شرايط آرامش، همراه با عشق و دعا پرورش مي يابد ،آرامش ،عشق و انس با دعا را در دوران پس از تولد، از خود ظاهر مي سازد .
تولد نوزاد و دوران كودكي
جنين بعد از 9 ماه رشد و تكامل در رحم مادر با مجموعه اي از استعدادها و قابليت ها كه خداوند در وجود او به وديعه نهاده و نيز خصوصيات مثبت يا منفي كه بواسطه ژنتيك به او به ارث رسيده و تاثيرات مثبت و يا منفي كه در رحم مادر دريافت كرده ،بدنيا مي آيد. حال او همچون معدني از استعدادها و قابليات گرانقدر است كه در عمق وجودش نهان گرديده و بايد كشف شود، صيقل و پرورش يابد ، والا ظهور و بروزي نخواهد داشت .
همانطور كه شمع داراي استعداد نور افشاني است اما به خودي خود نور نمي بخشد و بايد روشن شود تا نور ببخشد و يا قلم داراي قابليت نوشتن است اما بايد تراشيده شود تا اين قابليت را ظاهر سازد ،همانطور كودكان نيز در هنگام تولد ، استعدادها و قابليت هاي بي شمار جسماني ،ذهني و روحاني دارند همچون قدرت عقل كه در كشف طبيعت و خلاقيت و ايجاد فنون و خلق زيبايي ها و نقاشي و موسيقي دخالت دارد يا صفات روحاني نهفته در وجود همه انسانها مثل خدا پرستي ، محبت ،عدالت ،صداقت، وفا ،وقار ، خلوص و بسياري ديگر . اما بايد بواسطه تربيت ،اين استعدادها و قابليت ها پرورش يابد والا هيچ كس با وجود داشتن هوش سرشار و خلاقيت و استعداد موسيقي و نقاشي و غيره ، به خودي خود و بدون پرورش اين استعدادها ، فردي خلاق و نقاش و موسيقي دان نمي گردد . "در گذشته مردم تصور مي كردند نوزاد غير از خوردن و خوابيدن و نفس كشيدن و گريه كردن ،چيز ديگري نميداند و او را تقريبا همچون يك گياه در نظر مي گرفتند كه تنها تعداد معدودي بازتاب از خود نشان مي دهد و قادر به ارتباط با محيط خود نيست و فاقد هر نوع توانايي است   در حالي كه نوزاد متولد شده ، از بدو حيات ، آمادگي دريافت تربيت را دارد و در پرتو تحقيقات جديد روانشناسي به اين نتيجه رسيده اند كه نوزاد، در حد اعجاز ، شايستگي دارد." (روانشناسي رشد جيمز دبليو ص 88)
تحقيقات مختلف نشان داده كه از همان لحظه تولد ، همه اعضاء حسي كودك به خوبي كار مي كند  قدرت چشايي و بويائي قوي دارد و قادر به تشخيص طعم هاي مختلف با درجات مختلف و تميز تفاوت هاي ظريف در بوهاست همچنين قدرت شنوايي خوبي دارد بطوري كه در همان هفته اول ، به خوبي قادر است صداي مادر خود را از ميان صداي زنان ديگر تشخيص دهد همچنين چهار حس اصلي پوست يعني حساسيت به گرما و سرما و درد و فشار، به هنگام تولد وجود دارند. بدين سبب مي توان گفت اگر چه نوزاد  ظاهرا ناتوان است اما كاملا هشيار است و در همان هفته هاي اول زندگي، نوع مراقبت ها و رفتارهاي والدين و نوع برخورد و فعاليت هاي آنان نسبت به او، موجب شكل دهي رفتار كودك مي گردد. روانشناسان رشد، قبول دارند كه نوزاد از همان ابتداي تولد مي تواند ياد بگيرد زيرا دريافت اطلاعات از طريق حواس صورت مي گيرد و نوزاد ، ابزار لازم براي اين يادگيري را در اختيار دارد . در تحقيقات روانشناسان، بخصوص در مكتبي به نام ديانتيك اثبات شده ،به محض اينكه حواس كودك شروع به كار كند ،كودك آنچه را در اطراف خود ببيند و يا بشنود به حافظه مي سپارد. اگر چه تا قبل از آنكه زبان بگشايد نمي تواند آنچه را احساس كرده بيان نمايد .(پرورش گلهاي بوستان الهي ص 25)
بدين ترتيب پدر و مادر بايد تربيت كودكان را از سن شير خوارگي و آغاز صباوت مورد توجه قرار دهند زيرا هر آنچه اطفال در مراحل اوليه عمر كسب مي نمايند اثراتش در بقيه دوران حيات آنها باقي و برقرار مي ماند و جزئي از صفات و طبيعت آنان خواهد گرديد و شخصيت و هويت و اخلاق و رفتار آنان را در تمام طول زندگي، تحت نفوذ و تاثير خود قرار خواهد داد. بسياري از تجارب اوليه زندگي است كه شخصيت فرد را قالب ريزي مي نمايد و باعث مي شود كه او در آينده فردي باشد با اعتماد به نفس و اجتماعي يا كناره گير از اجتماع و كمرو، آرام يا پرخاشگر ، داراي احساس شايستگي يا خود كم بيني. اصولا به تجربه ثابت شده كه تعليم و تربيت بعد از بلوغ بسيار دشوار است و اگرچه نهايت كوشش انجام شود تا اخلاقي را تغيير دهند اما موفقيت كم است و فرد به همان اخلاقي كه از كودكي خو كرده باز مي گردد لذا بايد از طفوليت كه كودك تربيت پذير است در تربيت اطفال همت گماشت " زيرا طفل مانند شاخه سبز و تر هر طور تربيت شود نشو و نما يابد اگر تربيت راست گردد ، راست شود و اگر كج ،كج شود و تا نهايت عمر بر همان روش باقي بماند ."
نتيجه گيري :
1-هر پدر و مادري قبل از داشتن فرزند ،لازم است در كمال دقت براي نقشي كه به عنوان پدر و يا مادر بر عهده دارند آماده شوند ، رفتارهاي خود را اصلاح نمايند، ارزشهاي اخلاقي و روحاني را در خود پرورش و تقويت كنند و محيطي مملو از عشق و محبت و احترام در منزل براي تربيت فرزندي كه قرار است به دنيا بيايد فراهم سازند، روشها و فنون و مهارت هاي تربيت فرزند را بياموزند و با وظايف و مسئوليت هاي خود به عنوان مادر و پدر آشنا شوند.
2- دوران بارداري را به خاطر تاثيرات مهمي كه بر جنين دارد ، مهم شمارند و از آن غفلت نكنند .
3- تربيت را از همان آغاز تولد شروع نمايند و گمان نكنند كه طفل در اين مرحله قادر به يادگيري و درك نيست، زيرا طفل به سرعت رشد خواهد كرد ، بزرگ خواهد شد و به زودي والدين در خواهند يافت كه بهترين زمان تربيت پذيري را از دست داده اند .
همه والدين بايد بدانند :"تربيت فرزند مسئوليتي عظيم و در عين حال مبارزه اي شگفت انگيز و فرصتي هيجان انگيز براي رشد و تكامل خود ماست"(والدين بدانند ... اثر مارگارت روه)
....................................................................................................................................................
منابع:
• روانشناسي رشد، نويسنده جيمز دبليو . وندر زندن ، مترجم دكتر حمزه گنجي
• روانشناسي رشد 1، نويسنده سوسن سيف ، پروين كديور،رضا كرمي نوري،حسين لطف آبادي
• زمينه روانشناسي ،1 نويسنده رينا اتكينسون . ريچارد اتكينسون. ارنست هيلگارد ، ترجمه زير نظر دكتر محمد تقي براهني
• نگاهي به فلسفه آموزش و پرورش، نويسنده دكتر مير عبد الحسين نقيب زاده
• پرورش گلهاي بوستان الهي ، نويسنده (و.ف)
• مجموعه آثار مباركه درباره تربيت بهايي
• والدين بدانند ،اثر مارگارت روه

ارسال کردن دیدگاه جدید

محتویات این فیلد به صورت شخصی نگهداری می شود و در محلی از سایت نمایش داده نمی شود.
  • تگ های مجاز : <a> <em> <strong> <cite> <code> <ul> <ol> <li> <dl> <dt> <dd>
  • خطوط و پاراگرافها به صورت اتوماتیک جدا سازی می شود.

اطلاعات بیشتر در مورد قالب های ورودی

سیستم امنیتی
این سیستم امنیتی برای دفع کامنت های اسپم است.
Image CAPTCHA
حروفی را که در تصویر می بینید را تایپ کنید.